Van machteloosheid naar mededogen

Hoe kunnen wij bijdragen aan gerechtigheid in Palestina?

Begin juli hebben we een open brief in het Boeddhistisch Dagblad geplaatst met als titel ‘Zwijgen is niet altijd goud’, over het omgaan met de humanitaire ramp in Gaza.¹ Het artikel werd zeer positief ontvangen en is vervolgens ook vertaald in het Engels en Duits.²

Helaas is er sindsdien weinig veranderd. Het Israëlische regime onder leiding van premier Netanyahu zet zijn beleid van etnische zuivering en genocide onverminderd voort.

Het officiële dodental staat nu (update 5-10-’25) op meer dan 68.000.³ Eind augustus publiceerde The Guardian cijfers uit een vertrouwelijke database van de Israëlische militaire inlichtingendienst. Daaruit blijkt dat 83% van de Palestijnen die door Israëlische troepen in Gaza zijn gedood, burgers waren – onder wie een groot aantal vrouwen en kinderen.⁴ Dit percentage niet-vechtende slachtoffers is extreem en zeldzaam hoog. Tegelijkertijd worden de inwoners van Gaza nog altijd geconfronteerd met uithongering en het uitblijven van noodhulp. Begrippen als ‘genocide’ en ‘etnische zuivering’ zijn daardoor pijnlijk gewoon geworden in de context van Gaza.⁵

Expansiedrift

Daarnaast is er sprake van een duidelijke expansiedrift. Op de Westelijke Jordaanoever hebben Israëlische kolonisten zich – vaak met geweld – steeds meer grond toegeëigend van Palestijnen die daar al eeuwen wonen. Het Israëlische leger doet weinig om dit proces te stoppen en de regering heeft zelfs plannen tot nog verdere uitbreiding.⁶ Bovendien heeft Netanyahu een plan gepresenteerd voor een zogenoemd ‘Groot Israël’, waarbij ook delen van buurlanden zouden worden geannexeerd. Dit alles wordt gelegitimeerd onder het mom van Israëls veiligheid.

Het blijft daarbij belangrijk te benadrukken dat de gewelddadige aanval van Hamas niet goed te keuren valt⁷ en dat Israël vanzelfsprekend het recht heeft zich te verdedigen. Toch is de reactie van het Israëlische regime en leger volledig buiten proportie geraakt – en is dat nog steeds. Evenzeer willen we opnieuw duidelijk maken dat onze kritiek zich niet richt tegen het Israëlische volk of tegen het Jodendom maar tegen het genocidale beleid van de regering-Netanyahu en de uitvoering van dit beleid.

Zwijgen is niet altijd goud

Helaas kiest een groot deel van de internationale gemeenschap nog altijd voor stilzwijgen en blijft Israël diplomatiek, militair, academisch en economisch gesteund worden – ook door Nederland en veel andere Europese landen. Hierdoor kan de genocide in Gaza onverminderd doorgaan.

Wij blijven geloven dat het beëindigen van geweld door alle betrokken partijen zowel mogelijk als noodzakelijk is. Daarnaast is het van groot belang te werken aan duurzame oplossingen, waarin Israël en Palestina vreedzaam naast elkaar kunnen bestaan. Het is naar onze overtuiging niet onredelijk om, naast de reeds bestaande staat Israël, ook werk te maken van de oprichting van een Palestijnse staat.

Hoewel onze open brief zeer positief werd ontvangen, heerst er in veel boeddhistische gemeenschappen, waaronder de Vipassanā-traditie die wij zelf uitdragen, nog altijd een opvallende stilte. Wanneer er wél aandacht is, gebeurt dat naar ons idee te vaak in algemene termen als ‘oorlog’ of ‘conflict’ of met alleen een wens als ‘Moge er vrede zijn’, zonder het genocidale optreden van de regering-Netanyahu expliciet te benoemen. Of er wordt gepoogd te blijven bij alleen een gelijkmoedige stille neutraliteit. Daardoor krijgt het ongekende lijden van het Palestijnse volk niet de aandacht die het verdient en zijn we in feite medeplichtig. ⁸

Compassie in actie

In ons vorige artikel hebben we daarom verschillende ingangen genoemd voor geweldloze en compassievolle actie. Vanuit de verte kunnen wij als individuen weinig doen, en dat gevoel van machteloosheid herkennen we zelf ook. Toch is er een eenvoudige manier om iets bij te dragen: het ondertekenen van een petitie. Ogenschijnlijk een kleine handeling, maar samen met velen vormt dit een krachtig statement. Met dit vervolgartikel nodigen we je dan ook uit je uit te spreken en een, twee of drie van de onderstaande petities te ondertekenen. Deze zijn opgesteld in het Engels, zodat ze gemakkelijker internationaal gedeeld en zichtbaar gemaakt kunnen worden.

• De campagne Stop the Genocide – deze campagne roept iedereen overal ter wereld op om van hun land via een al geformuleerde en gemakkelijk te versturen email te eisen dat het tijdens de Algemene Vergadering van de VN stemt voor het instellen van een multinationale gewapende beschermingsmacht om de genocide te stoppen.
• Een Call to Meditation Practitioners and Teachers Inspired by Buddhism – voor alle meditatiebeoefenaars en begeleiders die geïnspireerd zijn door de beoefening van mindfulness en/of het boeddhisme. Meer dan 625 mediterenden hebben deze lijst al getekend.
• Een Ethical Commitment vanuit Liberation Circle – deze lijst is specifiek voor begeleiders en meditatieve gemeenschappen (sanga’s), die de beoefening van mindfulness, meditatie en/of de boeddhistische psychologie (de Dharma) op de een of andere manier uitdragen als leraar, begeleider, coach, trainer of als sangha.⁹

We kunnen je van harte uitnodigen tot deelname aan deze acties en te staan voor compassie en rechtvaardigheid. Alles wat geweldloos en met mee een heilzaam gerichte intentie wordt gedaan, hoe klein ook, kan helpen om geweld te verminderen en lijden te verzachten.

Moge dit artikel ten dienste zijn van en ondersteuning bieden aan iedereen die lijdt onder het huidige geweld in Gaza, mogen alle mensen in vrede kunnen leven en samenleven.

Frits Koster en Joost van den Heuvel Rijnders,
17 september 2025